وضعیت رو به بهبود لایه ازن طی 30 سال قبل
به گزارش پرشین رز در مدت ۳۰ سال قبل بشر در فرایند متوقف كردن تخریب لایه ازن به پیشرفت هایی دست پیدا كرده كه از آن جمله می توان به كنترل استفاده از برخی تركیب های شیمیایی اشاره نمود.
به گزارش پرشین رز به نقل از ایسنا، با این وجود اقدامات دیگری همچنان باقیست كه باید برای حفاظت و ترمیم این سپر جوی كه در فاصله ۱۵ تا ۳۰ كیلومتری از سطح زمین قرار دارد، صورت گیرد. فعالیت بشر لایه حفاظتی استراتوسفر را تخریب كرده و درحالیكه وضعیت لایه ازن بهبود پیدا كرده همچنان اقدامات بسیاری مانده كه انجام نشده است.
ازن جوی، اشعه فرابنفش (UV) خورشید بخصوص اشعه مضر نوع UVB را جذب می كند. قرار گرفتن در معرض اشعه UVB با افزایش ریسك مبتلا شدن به سرطان پوست و آب مروارید و همینطور صدمه دیدن اكوسیستم گیاهی و دریایی مرتبط می باشد. ازن جوی كه گاهی اوقات به علت نقش حفاظتی اش "ازن خوب" نامیده می شود، نباید با ازن تروپوسفریك (ازن سطح زمین) یا "ازن بد" و عامل كلیدی آلودگی هوا كه با بیماری تنفسی مرتبط می باشد، اشتباه گرفته شود.
ازن (O۳) گازی به شدت واكنشی است كه مولكول های آن از سه اتم اكسیژن تشكیل شده است. به صورت طبیعی غلظت آن در اتمسفر نوسان دارد كه به دو عامل فصل و ارتفاع بستگی دارد اما به صورت كلی از زمان شروع اندازه گیری های جهانی در سال ۱۹۵۷ ثابت بوده است. هرچند تحقیقات انجام شده در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ حاكی از وجود مشكلاتی در این رابطه بوده است.
در سال ۱۹۷۴ دو محقق آمریكایی در مقاله ای به بررسی جزئیات تهدیدهایی پرداختند كه به علت وارد شدن گازهای كلروفلوئوروكربن (CFC) به جو، لایه ازن با آنها روبرو می شود. در آن زمان، این نوع گاز در اسپری آئروسل و بعنوان ماده خنك كننده در خیلی از یخچال ها كاربرد داشته است.
زمانیكه این گازها به لایه استراتوسفر می رسند اشعه فرابنفش خورشید گازهای كلروفلوئوروكربن را به موادی همچون كلر تجزیه می كند. یك اتم كلر می تواند بیشتر از ۱۰۰ هزار مولكول ازن را از بین ببرد و ازن را سریع تر از آنچه بتواند جایگزین شود ریشه كن كند. در سال ۱۹۸۵ هم یك تیم از محققان انگلیسی در منطقه جنوبگان، شكافی در لایه ازن پیدا كردند كه بعدها ارتباط آن با گاز (CFC) تایید شد. در حقیقت، این شكاف در ناحیه ای از استراتوسفر با غلظت شدیدا كمی از ازن مشاهده شده كه هر سال و با شروع فصل بهار در نیمكره شمالی شكل گیری آن مجدد تكرار می شود. فصل بهار با نور خورشید همراه می باشد كه كلر را در ابرهای استراتوسفر منتشر می كند.
وضعیت امروز لایه اوزون
تشخیص و تایید تاثیرات مضر گاز CFC و دیگر تركیب های از بین برنده ازن به پروتكل مونترال در مورد مواد كاهنده لایه ازن در سال ۱۹۸۷ منجر گردید. بر طبق این توافق مهم تمامی ۱۹۷ كشور عضو سازمان ملل بر سر مقابله با این مواد به توافق رسیدند. بدون این توافق آمریكا با ۲۸۰ میلیون مورد بیشتر مبتلا شدن به سرطان پوست مواجه و جهان حداقل ۲۵ درصد گرم تر می شد.
با گذشت بیشتر از ۳۰ سال از تصویب پروتكل مونترال، محققان ناسا به نخستین شواهد از بهبود وضعیت لایه ازن در منطقه جنوبگان دست پیدا كردند كه به علت كاهش گازهای كلروفلوئوروكربن بوده است. میزان تخریب لایه ازن در این منطقه از سال ۲۰۰۵ حدود ۲۰ درصد كاهش داشته و سازمان ملل در انتها سال ۲۰۱۸ تایید نمود كه وضعیت لایه ازن رو به بهبود است و پیش بینی نمود كه وضعیت آن تا دهه ۲۰۳۰ در نیمكره شمالی تا دهه ۲۰۵۰ در نیكره جنوبی و تا سال ۲۰۶۰ در منطقه قطب بهبود پیدا می كند.
به گزارش پرشین رز به نقل از نشریه تخصصی نشنال جئوگرافیك، جهان در ارتباط با گازهای مضر ناشی از خنك كننده ها به وضعیت شفافی دست پیدا نكرده است. بعضی از هیدروكلروفلوئوروكربن ها (HCFC)، جایگزین های انتقالی كه كمتر صدمه زننده هستند اما همچنان برای ازن مضر به حساب می آیند، كاربرد دارند. كشورهای در حال توسعه به بودجه صندوق سرمایه چند جانبه پروتكل مونترال برای حذف پركاربردترین این گازها نیاز دارند. نسل بعدی خنك كننده ها، هیدروكلروفلوئوروكربن ها ازن را از بین نمی برد اما همچنان از گازهای گلخانه ای به حساب می آیند كه گرما را محبوس كرده و به تشدید اثرات پدیده تغییرات اقلیمی كمك می كنند.
آنتونیو گوترش، دبیر كل سازمان ملل در این رابطه اظهار كرده است: درحالیكه تمامی انرژی خویش را بر مقابله با تغییرات اقلیمی متمركز كرده ایم باید هوشیار باشیم كه از لایه ازن غفلت نشود و نسبت به استفاده غیرقانونی گازهای از بین برنده ازن دقت داشته باشیم.
منبع: پرشین رز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب