خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مهین نورافروز: بنا بر آمار موجود گلستان دارای ۴۵۲ هزار هكتار عرصه جنگل طبیعی و ۷۵ هزار هكتار جنگل های دست كاشت سوزنی برگ است. سال های زیادی است كه آتش سوزی میهمان ناخوانده جنگل های استان شده و دراین بین، جنگل های سوزنی برگ خسارت بیشتری را از آتش سوزی ها می بینند.
۳۸۰ مورد آتش سوزی در هشت ماهه نخست امسال
به گفته جانشین یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، از ابتدای سال تابحال ۳۸۰ مورد آتش سوزی در جنگل های استان به وقوع پیوسته است.
محمد آریان فر اضافه كرد: طی این مدت از موارد ذكرشده ۴۰۵ هكتار از عرصه های جنگلی طعمه حریق شده كه ۲۶۵ هكتار جنگل های دست كاشت و ۸۸ هكتار جنگل های طبیعی و ۵۲ هكتار آن مرتع بوده است.
وی ادامه داد: با عنایت به اینكه گلستان یكی از استان های پرخطر در رابطه با آتش سوزی احتمالی جنگل ها است، هیچ استانی مانند گلستان هرساله با این سطح از آتش سوزی های مداوم مناطق جنگلی روبرو نیست.
این كارشناس با اشاره به اینكه بیشترین آتش سوزی ها در دو فصل تابستان و پاییز رخ می دهد، اظهار داشت: آتش زدن زمین های گندم در فصل تابستان در مناطق پائین دست و آتش افروختن برخی كوه نوردان و شكارچیان در فصل خزان در مناطق بالادست، هنگامی كه با خشكی هوا و وزش باد همراه شود، باعث گستردگی و مهار دشوار آن می گردد.
اعلام ۵۰۰ مورد آتش سوزی سطحی
آریان فر از ۵۰۰ مورد آتش سوزی سطحی در تابستان خبرداد و اضافه كرد: این آتش سوزی ها به واسطه آتش زدن بقایای زمین های كشاورزی بود كه به سرعت توسط یگان ویژه حفاطت منابع طبیعی كنترل و مهار شد و اگر این تعداد به جمع آتش سوزی جنگل ها اضافه می شد وضعیت اسفباری برای استان بوجود می آورد.
جانشین یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، بیان كرد: بیشترین دغدغه مهار آتش سوزی جنگل های گلستان متعلق به شرق استان است كه وزش باد شدید از سمت شمال شرق و صعب العبور بودن نواحی جنگلی كنترل آتش سوزی را با مشكلات زیادی مواجه می كند.
وی با اشاره به اینكه ۷۰ درصد از منابع طبیعی استان تحت نظارت اداره كل منابع طبیعی است، اظهار نمود: برخلاف تصور عامه مردم آتش سوزی در جنگل ها به این گونه نیست كه همه درختان طعمه حریق شوند، چون كه آتش در جنگل های طبیعی به مراتب خسارت كمتری را نسبت به جنگل های دست كاشت سوزنی برگ به جای می گذارد.
آریان فراضافه كرد: در آتش سوزی جنگل های طبیعی بیشتر برگ های خشك، بوته ها و درختان خشكیده در جنگل طعمه حریق می شوند و كنترل آن به مراتب آسان تر است، اما در جنگل های دست كاشت به دلیل رشد تنه ای درختان سوزنی برگ، خسارت بیشتری گریبان درختان را می گیرد.
وی ادامه داد: مراتع سوخته شده هم بعد از آتش سوزی دوباره سرسبز می شوند و نگرانی بابت از بین رفتن آنها وجود ندارد.
آتش سوزی جنگل ها به شكلی آفت زدائی است!
آریان فر اضافه كرد: خیلی از كارشناسان معتقدند كه آتش سوزی یك نوع آفت زدایی برای جنگل ها و مراتع است. به این صورت كه خیلی از درختان خشكیده كه احتمال سقوط دارند و یا حشراتی كه ممكن است به گونه ها و یا درختان افت برسانند، در این حادثه از بین می روند و جنگل خویش را آفت زدایی می كند.
این كارشناس محیط زیست، خسارت وارده به جنگل های استان را بعد از آتش سوزی ها نزدیك به ۵۰ میلیون تومان عنوان نمود و اضافه كرد: این خسارت از روی درختان سوخته شده ای محاسبه می شوند كه می توانست به كارخانه ها منتقل و در صنعت به كارگیری شود.
جانشین یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان سطح حریق در جنگل های استان را ۱. ۰۷ هكتار عنوان و بیان كرد: جنگل های گلستان ۹ ماه از سال دچار حریق می شوند و در این بین شرق استان بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است.
آتش سوزی پیوسته جنگل ها نیازمند كارشناسی است
با توجه به اینكه خیلی از كارشناسان عامل انسانی را دلیل اصلی حریق در جنگل ها عنوان می كنند، برخی دیگر معتقدند كه امكانات كنونی نمی تواند كمك زیادی به كنترل بحران كند و نیازمند اجرای طرحی جدی برای كاهش آتش سوزی در جنگل های استان هستیم. منابع طبیعی هر استانی موظف است، نقاط صدمه دیده ناشی از آتش سوزی را برای جلوگیری از آتش سوزی های بعدی شناسایی و دستگاه های مرتبط را با این نقاط حساس آشنا كند تا در زمان احتمال وقوع آتشی دوباره برنامه ریزی دقیق تری آن را مهار كنند
یك كارشناس منابع طبیعی با اشاره به اینكه كم كاری در حوزه شناسایی منابع طبیعی و مناطق حفاظت شده به وقوع چنین آتش سوزی هایی دامن می زند، به خبرنگار مهر اظهار داشت: منابع طبیعی هر استانی موظف است، نقاط صدمه دیده ناشی از آتش سوزی را برای جلوگیری از آتش سوزی های بعدی شناسایی و دستگاه های مرتبط را با این نقاط حساس آشنا كند تا در زمان احتمال وقوع آتشی دوباره برنامه ریزی دقیق تری آن را مهار كنند.
عاطفه نظری نژاد اضافه كرد: آتش سوزی های پیوسته درجنگل های گلستان این بهانه را از دست مدیران خارج كرده است كه بخواهند به این مساله به چشم یك حادثه غیرمترقبه و ناگهانی نگاه كنند.
وی ادامه داد: نكته دیگر اینكه همه كارشناسان و مسئولان این حوزه می دانند كه معمولا وقوع این گونه آتش سوزی ها در مناطق بالادست و صعب العبور اتفاق می افتد و اینكه در زمان حادثه مهار آن به طول می انجامد، سوالی است كه باید به آن پاسخگو باشند.
كمبود امكانات هشداردهنده
نظری نژاد افزود: مسئولان این حوزه هنوز در رابطه با نصب سنسورها و حسگرهای مخصوصی كه هم اكنون در بعضی استان های پرحادثه نصب شده، اقدام نكرده اند.
این كارشناس كمبود نیروی محیط زیست و منابع طبیعی در كشت های منطقه ای را یكی دیگر از عوامل كنترل كاهش آتش ها عنوان نمود و اضافه كرد: آتش سوزی های اخیر نشان داده است كه مسئولان استانی به رغم وجود چنین مسئله ای، هنوز به فكر تأمین نیروهای گشتی خود در مناطق طبیعی و حفاظت شده نیستند.
وی اضافه كرد: وقت و هزینه ای كه صرف خاموش كردن آتش می گردد به مراتب بسیار بیشتر از هزینه استخدام نیروها و تولید پایگاه های حفاظتی در مناطق جنگلی گلستان است.
تبدیل جنگل به زمین كشاورزی
نظری نژاد تحلیل دیگری هم بر عامل انسانی داشت و با اشاره به اینكه عامل انسانی در خیلی از مواقع عمدی اقدام به آتش زدن جنگل ها می كند، اظهار داشت: طی سال های گذشته شاهد این مسئله بودیم كه منابع طبیعی و جنگل ها برای تبدیل به زمین زراعی مورد آتش سوزی عمدی قرار می گرفت و این معضل تا به امروز همچنان به قوت خود باقی مانده است.
طی روزهای گذشته، آتش سوزی ۴ روزه، بخش وسیعی از جنگل های گلستان به مساحت ۱۸۰ هكتار را طعمه حریق كرد كه با تلاش نیروهای مردمی، منابع طبیعی، بسیج، ارتش، آتش نشانی ها و در نهایت بارش ناگهانی باران مهار شد.
اما آنچه دراین بین اهمیت دارد این است كه هنوز در مهار آتش سوزی عرصه های جنگلی بیل، خاك و نیروی انسانی مهم ترین عناصر هستند و به رغم وعده های داده شده مبنی بر تأمین بودجه و امكانات بیشتر برای مهار آتش سوزی جنگل ها، این طرح ها همچنان اجرائی نمی شود و حفاظت از منابع طبیعی همواره از تخصیص بودجه محروم مانده است.