كرونا، دایه مهربان زمین
پرشین رز: آیا كووید 19 روزهای از دست رفته را به زمین برمی گرداند؟
به گزارش پرشین رز به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «آسمان آبی شده؟ یک ماه از عید گذشته و هنوز هوا مثل نوروز پاک است؟ کوه را می شود از پنجره خانه دید؟ همه اینها هست و البته کرونا هم. اصلاً بنظر می رسد خودش این کار را کرده؛ ویروسی که آدم ها را خانه نشین کرد و در عوض اجازه داد طبیعت چند صباحی نفس بکشد. بعضی ها حتی معتقدند این انتقام طبیعت از ماست؛ از انسانی که همه چیز را برای خود می خواهد و در راه رسیدن به خواسته های بی حد و حصرش به دیگر موجودات کره خاکی رحم نمی نماید. اما آیا کرونا به راستی به نفع طبیعت تمام شده است؟ آیا می شود به اثراتی که دیده می شود دل خوش کرد یا بهتر است آنرا مقطعی بدانیم؟
دکتر اسماعیل کهرم، بوم شناس و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در امور محیط طبیعی به این پرسش پاسخ می دهد: «شرایط به وجود آمده به خاطر شیوع ویروس کرونا بطور قطع روی محیط زیست تأثیر دارد که باید دید مثبت است یا منفی. از یک طرف مردم در خانه مانده اند و تعدی به محیط زیست کمتر شده است. بعنوان مثال امسال گیاهان دارویی را از دامنه دماوند نکندند و در نتیجه خاک تخریب نشد. این در حالیست که هر ساله خسارت زیادی به آن وارد می شد چون ریشه، ساقه و برگ گیاه، خاک را حفاظت می کند. ولی از آن طرف وقتی تردد به محیط های طبیعی کم می شود، تعداد محیط بان ها هم کم می شود و افرادی به دنبال سو استفاده برمی آیند. من تصویری دریافت کردم که فردی دو قوچ را شکار کرده و سرشان را بریده بود و روی سنگ گذاشته بود و با خونشان روی سنگ نوشته بود کرونا. اما چیزی که می توانم بگویم این است که مثل هر معادله دیگر الان خیلی زود است که بیاییم و این سودها و ضررها را کنار هم بگذاریم و نتیجه بگیریم و تصمیم گیری نماییم. شاید یکی - دو سال دیگر بتوانیم برگردیم و تأثیر کرونا را ببینیم. آن چه هم اکنون مشاهده می شود این است که کرونا از نظر زیست محیطی فواید زیادی داشته. البته متأسفانه انسان های زیادی از بین رفته اند و جان انسان مهم ترین چیزی است که در دنیا وجود دارد.»
کهرم ادامه می دهد: «در حال حاضر ما شاهد کاهش گازهای گلخانه ای هستیم. جهان تصمیم گرفته بود سطح تولید گازهای گلخانه ای را به سال ۲۰۰۰ برگرداند یعنی ۲۰ سال پیش اما الان به خاطر کرونا به ۱۹۹۰ برگشته، یعنی ۱۰ سال پیش از آن چه مطلوب و ایده آل بود. ۳۰ میلیون بشکه نفت در روز کمتر تولید می شود و کمتر هم سوزانده می شود.
شبکه جهانی حفظ محیط زیست اعلام نموده بود که در اثر صدمه ای که به لایه اوزون وارد شده بود، ۷۰۰گونه گیاهی و جانوری که پیش بینی شده بود امسال نابود شوند، در امان خواهند بود. ما ۵ هزار و ۲۰۰ گونه دوزیست داریم که در اثر گرما دارند نابود می شوند. بعنوان مثال پوست قورباغه ها باید مرطوب باشد اما بر اثر گرما قارچی روی پوستشان ایجاد می شود که موجب ترک خوردن و خونریزی و در نهایت مرگ این دوزیستان می شود. حالا یک سوم دوزیستانی که قرار بود نابود شوند، دیگر از بین نمی روند. همین طور هزاران انسانی را که به خاطر لایه اوزون و در اثر سرطان پوست قرار بود از بین بروند هم باید به این فهرست اضافه کرد. به نظر من اگر ۱۰ سال دیگر به این روزها برگردیم، می بینیم که کرونا منافع زیادی برای کره زمین داشته است.»
عقیل جاسمیان، فعال حقوق محیط زیست هم در این زمینه حرف های جالب توجهی دارد: «ما تخریب کننده ها و آلوده کننده های محیط زیست را به دو بخش مردمی و دولتی تقسیم می نماییم و مردم هم به دو بخش مردمی که کارهای عادی دارند و مردمی که فعالیت تولیدی و صنعتی تقسیم می شوند. در شرایط کرونا و محدودیت تردد و سفر به خارج شهرها خصوصاً در روزهای نوروز که می توانست اثر تخریب کننده ای روی محیط زیست در پیک سفر داشته باشد، طبیعت توانست اندکی نفس بکشد و اینجا نقش تخریب مردم عادی کمتر شد. قبلاً هم البته بیشتر سفرها در طبیعت نبوده و ما بحث های آلودگی را داشتیم مثل رها کردن زباله که آلودگی منظر به همراه داشت و همین طور بحث ترافیک که آلودگی صوتی بود و این ها خیلی کاهش داشته و شاهد خلوت شدن شهرها و صاف شدن هوا بودیم؛ هرچند که در تهران روزهای اول با وجود عدم تردد بسیاری خودرو ها، باز هم شاهد آلودگی هوا بودیم که آنرا هم گفتند به خاطر کارهای صنعتی کارخانه های اطراف بوده.
ولی یادمان نرود که با گرم شدن هوا و کاهش صبر و حوصله مردم برای در خانه ماندن و باتوجه به این که ما هیچ برنامه جامعی نداریم که بخواهیم بوسیله آن و بوسیله رسانه ها مردم را سرگرم نماییم، آنها خواه ناخواه وارد مرحله پیک دوم سفر می شوند. ما در کشورمان دو پیک سفر بهاره و تابستانه داریم و نخستین تعطیلاتی که پیش رو داریم، بیشترین پیک سفر را به همراه خواهد داشت؛ مگر این که بین شهرها محدودیت تردد بگذارند که البته امیدوارم این کار را بکنند.
نمونه سفرهایی که می توانست در روزهای نوروز روی طبیعت اثر تخریبی بگذارد، سفر به سواحل جنوبی بود که هر ساله تعداد زیادی از مردم به آن سمت می روند یا منطقه حفاظت شده گهر که قبلاً در روزهای نوروز و خصوصاً ۱۳ فروردین جمعیت زیادی وارد آن منطقه می شدند و اصلاً نمی شد جلوی آنها را گرفت. همین طور در فصل بهار، بحث تخم ریزی ماهی ها و زادآوری پرندگان و تخم گذاری شان اهمیت زیادی دارد و همین طور امنیتی که حیوان لازم دارد تا بتواند تولید مثل کند که در سال های قبل وضعیت خوبی نداشت. اما با تغییرات آب و هوایی و بارندگی زیاد و ترسالی از یک سو و حضور کمتر مردم در طبیعت از طرف دیگر، حیوانات هم با درک این مساله به شکل غریزی، تولید مثل بیشتری می کنند.»
برای خیلی ها حضور حیوانات در داخل محدوده شهرها، نشانی از این بود که کرونا و خانه نشینی مردم، عاملی بوده تا حیوانات بیشتر احساس امنیت کنند اما جاسمیان دلیل این مسأله را چیز دیگری می داند: «دلیل حضور حیوانات در داخل برخی شهرها و روستاها، به سبب به هم خوردن زنجیره غذایی آنهاست. وقتی آنها غذای خودشان را در طبیعت پیدا نکنند، خواه ناخواه محدوده تردد خودشان را گسترش می دهند و وارد محدوده شهرها و روستاها می شوند که این یک مسأله جداگانه است و طی سال های گذشته نه این که به خاطر عدم حضور مردم در طبیعت باشد.»
این فعال حقوق محیط زیست این طور ادامه می دهد: «با توجه به شرایط کرونا و بخش عمده مردمی که مدت هاست به سفر نرفته اند و نوروز هم در خانه مانده اند، باید دید مسئولان چه برنامه ای دارند تا مردم یک دفعه وارد پیک سفر نشوند یا طبیعت را تخریب نکنند. از طرف دیگر بخش غیر دولتی که فعالیت صنعتی دارند، فعالیت شان محدود شد و همین موجب شد لطمه کمتری به محیط زیست وارد شود که اثرات آنرا دیدیم اما با بهتر شدن شرایط و گذشت زمان و نیاز به از سرگیری فعالیت اقتصادی، باردیگر شاهد همان تخریب ها خواهیم بود و هیچ تغییری در آن به وجود نخواهد آمد. مگر این که نظارت ها شدید شود.
بخش دولتی هم بطور قطع در تخریب محیط زیست اثرگذار می باشد. در سراسر دنیا شاهد می باشیم که رسانه ها مردم را بیشترین تخریب کنندگان محیط زیست جلوه می دهند اما به نظر من، بخش عمده ای از تخریب محیط زیست در سرتاسر دنیا توسط دولت ها صورت می گیرد، حالا یا با ایجاد بنگاه های اقتصادی یا مجوزهایی که می دهند و اثرش بیشتر از اثری است که مردم روی محیط زیست می گذارند.»
سال ها بعد شاید وقتی به این روزها نگاه می نماییم، بگوییم بالاخره عاملی ما را مجبور کرد با طبیعت مهربان باشیم. این لطف الزامی البته با تمام شدن شرایط خاص، بطور قطع کمرنگ خواهد شد و باز انسان روی هر عرصه طبیعی چنگ می اندازد و باز همان روایت همیشگی، اما همین چند نفس هم انگار برای طبیعت غنیمت است.»
منبع: پرشین رز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب