مرثیه ای برای آب
پرشین رز: همدان- ایرنا- آب، بزرگترین سرمایه كشور بخصوص در استان هایی با ظرفیت عظیم كشاورزی همچون همدان است، سرمایه ای كه به علت غفلت از دست می رود و این روزها همه مرثیه سرای آب شده اند؛ مرثیه ای كه هر روز غمگین و جانسوزتر می گردد.
به گزارش پرشین رز به نقل از ایرنا، تالاب های 'چم شور'، 'آق گل' و 'شیرین سو' یكی بعد از دیگری خشك می شوند، آب سد اكباتان با كاهش 80 درصدی به خط قرمز رسید، بحرانی شدن سه دشت بزرگ همدان، تولد 24 فروچاله، كاهش 61 درصدی بارندگی، تمام شدن ذخیره برف و....
این تیترها روایتی تلخ از وضعیت آب همدان است، روایتی كه بر صفحات رسانه ها نقش می بندد و ما بی تفاوت از كنارش می گذریم.
هر روز پنجه زمخت خشكسالی رگ حیاتمان را بیشتر می فشارد و ما همچنان ایستاده ایم بی آنكه كاری بكنیم؛ گویا باور نكرده ایم بحران آب را....
هرچند باید واژه بحران را به پستوی ذهنمان بسپاریم و به دنبال واژه معنادارتری بگردیم. كارشناسان بر این باورند كه سالهاست مرحله بحران آب را پشت سرنهاده و الان دوران 'پسا بحران' را سپری می نماییم.
نخبگان آب و محیط زیست استان همدان از این شرایط به عنوان 'ورشكستگی' یاد می كنند و اعتقاد راسخ دارند كه آب سرمایه بزرگ و با ارزشی بود كه با غفلتی ناآگاهانه از دستش داده ایم و الان یك ورشكسته آبی محسوب می شویم.
دریغ و افسوس بر رودخانه ها، چشمه ها و قنات ها كه آب زلال و گوارایشان هم مایه آبادانی شهرها و روستاها بود و هم بركت سفره ها و سرسبزی مزارع مان.
آن روزها مجبور نبودیم برای آب به جان زمین بیفتیم و سهم نسل های بعدی را ناجوانمردانه از اعماقش بیرون بكشیم؛ آن روزها فكر نكردیم كه عفریت خشك سالی پیش از نسل های آینده، پنجه بر حلقوم خودمان خواهد فشرد و اینك سرودن مرثیه، بر آبی كه دیگر نداریم را چه سود....
**خشكسالی و آلودگی آب
آلودگی شیمیایی و میكروبی برخی منابع آبی همدان دردی مضاعف و مرثیه ای دیگر برای آب استان است كه سرپرست محیط زیست استان همدان را به گلایه و شكایت واداشته؛ رودخانه عباس آباد به عنوان منبع پشتیبان برای تامین آب شرب مردم همدان آلوده است.
این خبر را سید عادل عربی به پشتوانه پالایش و نمونه برداری های مستمر از این آب ها اعلام می كند و واحدهای مستقر در جوار رودخانه را عامل این آلایندگی می داند.
دلایل همچون اشتغالزایی این واحدها و صدور احكامی كه بازدارندگی لازم را ندارد از عوامل ناموفق بودن محیط زیست در برخورد با این واحدهای آلاینده است.
در روزگار بی آبی همدان، این رودخانه ها نعمت بزرگی هستند برای این شهرستان كه به علت آلوده بودن، دیگر قابل استفاده نیستند و فریادهای محیط زیست هم به جایی نمی رسد.
هرچند اندك آبهای زیر زمینی باقی مانده هم از آلودگی در امان نبوده و استفاده بی رویه از كود و سَم های شیمیایی، با طمع تولید بیشتر محصولات كشاورزی، بلایی بر سر منابع زیر زمینی آب آورده كه حاصل آن را در چهره ی مأیوس و نا امید كشاورزان استان بخصوص دشت قهاوند و كبودرآهنگ می توان دید....
** خاك بی آب ارزش ندارد
حفظ خاك همپای حفظ آب اهمیت دارد، به عبارتی اگر برای حفاظت خاك تلاش نكنیم، آبی هم نخواهیم داشت. اسفندیار خزایی مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان به شدت به حفاظت آب و خاك پایبند است و به اعتقاد او كشت های 'پُرآب بر' مانند سیب زمینی و چغندرقند كه در همدان رایج است، نه فقط آب، بلكه خاك را هم از عرصه جدا كرده و از بین می برد و این فاجعه ای دیگر است.
هجوم گونه های گیاهی مانند ورك به رویشگاه های همدان خبر از تغییرات ناخوشایند اقلیم این منطقه خبر می دهد و هشداری است برای این خطه از كشورمان كه نیازمند درایت و تدبیر است.
بیابان زدایی طرحی با پشتوانه علمی قوی است كه كارشناسان منابع طبیعی با دل و جان انجام می دهند و گونه های گیاهی در مراتع فقیر و بی علف می كارند و دریغ و درد كه هنوز هم افراد بومی مقاومت می كنند و دست از سر مراتع در حال مرگ استان برنمی دارند؛ گویی هنوز باور ندارند مرثیه بر آب و خاك استان را....
تأكید مدیركل منایع طبیعی و آبخیزداری همدان، حفاظت از رویشگاه های استان است تا خاك زنده بماند و كمك حالمان شود برای احیا و ماندگاری آب و نگذارد اقلیم همدان از این كه هست خشك تر شود.
** صنعت جایگزین كشاورزی شود
به اعتقاد كارشناسان و اهل فن، برای درمان بی آبی، وصله و پینه كردن كارها و راهبردهای كنونی بی فایده بوده و همدان نیازمند یك تغییر اساسی است؛ موضوعی كه داوود نعمت اللهی استاد دانشگاه بوعلی سینا به آن تاكید و اضافه می كند كه كشورمان توان تولید این میزان محصول كشاورزی را ندارد، چراكه آب به قدر كافی نداریم.
فشار آوردن به آب و خاك برای تولید بیشتر محصولات كشاورزی آنهم با رویكردهای غیركارشناسی، تیشه ای است كه بر ریشه ظرفیت های محدود موجود می زنیم؛ اینجا هم گویی هنوز گوشمان مرثیه غم انگیز آب را نمی شنود....
نعمت الهی استاد دانشگاه بوعلی سینا چاره كار را حركت به سمت صنعتی شدن و تولید كالاهایی با فناوری بالا (هایتك) می داند و بر این باور است كه ظرفیت های موجود كشور را باید به سمت این صنایع سوق دهیم؛ چراكه اگر به اندازه یك مشت داروی ضد سرطان تولید نماییم و به جای كارخانه های عریض و طویل، كارگاه های كوچك راه اندازی كرده و از ورود صنایع آلاینده و دست چندم غرب بپرهیزیم؛ می توان به راحتی صنعت را جایگزین كشاورزی كرده و آب و خاكمان را حفظ نماییم.
**جیره بندی پاسخگو نیست
قطع كردن آب در ساعاتی از شبانه روز طرحی است كه در سال 86 اجرا شد و شهروندان همدانی روزانه هشت ساعت از مصرف این مایع حیات محروم می شدند؛ طرحی كه نتوانست تاثیری بر نهادینه كردن فرهنگ صرفه جویی داشته باشد.
این مبحث را شركت آب و فاضلاب استان همدان بر مبنای حجم آب فروش رفته اعلام و تاكید می كند كه میزان مصرف كم نشده بلكه فقط زمان مصرف جابه جا شده و در بعضی موارد افزایش هم داشته است.
آنچه امروز می تواند مشتركان را صرفه جو كند كاهش فشار آب درون شبكه است تا شهروندان قدر آب را بیشتر بدانند.
و بازهم طبق گزارش های این شركت 80 درصد مشتركان برپایه الگوی مصرف تعیین شده آب مصرف می كنند. اما آنچه جای تامل دارد این است كه الگوی تعریف شده در ایران 2 برابر استانداردهای جهانی است.
**كشاورزی 71 درصد آب همدان را می بلعد
پیش از این بخش كشاورزی متهم به مصرف 90درصد از آب استخراج شده از زمین بود؛ اما مطالعات میدانی مركز تحقیقات كشاورزی همدان این آمار را به 71 درصد كاهش داده است.
رضا بهراملو با بیان این خبر قدری از بار تقصیرات كشاورزان و تولیدكنندگان می كاهد؛ اما باید اضافه كرد كه این كاهش 21 درصدی هم نمی تواند كشاورزی را تبرئه كند و همچنان كشت و زرع در صدر جدول مصرف آب قرار دارد.
از طرف دیگر باید توجه داشت كه نه تنها كشاورزان، بلكه همه در هدر دادن آب سهیم هستیم و بهتر این است، كه به دنبال مقصر نباشیم.
اینها را بهراملو كه سالها در عرصه سازه های آبی تحصیل و پژوهش كرده می گوید و آب پاكی را روی دست همه می ریزد تا هركس به اندازه ای كه می تواند برای نجات آب تلاش كند؛ حتی به اندازه یك لیوان! تا مرثیه ی آب از این كه هست غمگین تر و جانسوز تر نشود.
7527/2090
گزارش: زهرا زارعی** انتشار دهنده: سعید زارع كندجانی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب