یك كارشناس محیط زیست :
نگاه دولتمردان به خلیج گرگان تغییر كند
پرشین رز: یک کارشناس محیط زیست باتأکید براینکه برای نجات خلیج گرگان به اهتمام بین المللی نیاز داریم، اظهار داشت: نگاه دولتمردان به خلیج اقتصادی می باشد در حالیکه باید محیط زیست مورد توجه باشد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - زهرا بهرامی: بنابر اعلام مسؤلان وسعت خلیج گرگان در یک دهه گذشته بیشتر از ۱۰ هزار هکتار کاهش یافته و از حدود ۵۳۰ کیلومتر مربع به ۴۳۰ کیلومتر رسیده است و به واسطه این پس روی ها ۸۰ تا ۹۰ درصد تالاب گمیشان هم خشک شده است.
اما با این وجود شرایط بحرانی یا اضطراری خلیج گرگان تا مدت ها محل مناقشه کارشناسان و مسؤلان بود تا اینکه در نهایت کارگروه ملی نجات خلیج گرگان در زمستان ۱۳۹۴ تشکیل شد و تا کارگروه برای خارج شدن گوهر فیروزه ای از شرایط اضطرار راهکار مشخص نماید.
حالا حدود پنج سال از تشکیل کارگروه ملی نجات خلیج گرگان می گذرد و با این که حیات گوهر فیروزه ای در هاله ابهام قرار دارد اما این کارگروه هنوز نظر نهایی را برای خروج تنها خلیج خزر از شرایط اضطرار عرضه نکرده است.
با علیرضا مهرجو، کارشناس ارشد محیط زیست و مدیرکل اسبق محیط زیست استان های گلستان، سمنان و زنجان در مورد وضعیت فعلی خلیج گرگان و راهکارهای نجات آن به گفتگو نشستیم.
وی به نگاه اقتصادی دولتمردان و کم توجهی آنها به مباحث محیط زیستی خلیج گرگان انتقاد نمود و معتقد بود ابتدا باید با تشکیل کمیته بین المللی موضوعات در ارتباط با آبگیری و آبدهی به دریای خزر حل شود تا بتوانیم برای نجات خلیج گرگان راهکار مشخص نماییم چونکه حیات خلیج گرگان وابسته به حیات دریای خزر است.
*وضعیت فعلی خلیج گرگان و شرایط اضطراری و یا بحرانی آن همچنان محل مناقشه مسؤلان و کارشناسان است؛ عده ای معتقدند اگر برای نجات خلیج چاره اندیشی نشود طی هشت و یا ۱۰ سال آینده گوهر فیروزه ای خشک می شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
نمی توان برای آینده خلیج و خشکی آن مقطع زمانی مشخص کرد؛ آینده خلیج بسیار به وضعیت تغییر اقلیم و شرایط دریای خزر بستگی دارد. تغییر تدریجی مشهود است و به احتمال زیاد در بلند مدت خشکی کامل خلیج اتفاق می افتد.
اما خلیج گرگان به این علت که پناهگاه حیات وحش، محل زمستان گذرانی ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار پرنده مهاجر و حدود ۱۹۰ گونه حیوانات آبزی و کنارآبزی است و بخش قابل توجهی از اقتصادی مردم منطقه از آن تأمین می شود، حائز اهمیت می باشد.
*اگر درست متوجه شده باشم شما تغییر اقلیم را عامل اصلی خشکی خلیج گرگان در سالهای اخیر می دانید.
بله، تغییر اقلیم چالش بسیار جدی است؛ البته نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا؛ بارندگی ها طی سالهای اخیر به شدت نوسان و کاهش داشته است و از برف های آن چنانی ۳۰ و ۵۰ سال قبل خبری نیست؛ در شرایط فعلی ذخیره آبی خوبی برای خلیج گرگان وجود ندارد. دریای خزر مهم ترین منبع تغذیه آبی خلیج گرگان است که به شدت توسط کشورهای شمالی دریای خزر مورد استفاده قرار می گیرد.
۹۷ درصد آب خزر از رودخانه ولگا تأمین می شود وقتی مقدار آب دهی ولگا کاهش یافته و استفاده از آب دریا توسط کشورهای شمالی حاشیه خزر افزایش می یابد و در عین حال حیات خلیج گرگان وابسته به آب دریاست نمی توان انتظار داشت شرایط خلیج مانند گذشته باشد.
*عوامل دیگری هم در خشکی خلیج نقش داشته اند؟
بله، ببینید در سالهای اخیر در حاشیه خلیج گرگان برای مصارف کشاورزی و شرب و همینطور از شرق تا غرب استان چند سد راه اندازی شده است؛ همین سدسازی ها مقدار آبدهی را می کاهد هرچند آبدهی رودخانه های استان به دریای خزر و خلیج گرگان قابل ملاحظه نیست اما در خشکی خلیج گرگان بی تاثیر نبوده است.
تبخیر آب خلیج به واسطه تغییر اقلیم و اجرای طرح های اقتصادی در حاشیه خزر مانند پرورش ماهی و میگو گمیشان هم بر وضعیت خلیج تاثیر گذاشته است.
تأکید می کنم نمی توان خلیج گرگان و دریای خزر را از هم تفکیک کرد؛ آلودگی های نفتی و مواد شیمیایی و سموم هم بر تغییر وضعیت خلیج گرگان تاثیر داشته اند.
*با این اوصاف راهکاری برای نجات خلیج گرگان وجود دارد؟
من برخلاف عده ای که می پندارند مباحث در ارتباط با خلیج گرگان باید در سطح ملی حل و فصل شود معتقدم ابتدا باید موضوعات در ارتباط با دریای خزر مورد توجه قرار گیرد تا خلیج گرگان نجات یابد؛ هم اکنون ۶ کشور در دریای خزر منافع مشترک دارند؛ ما به یک اهتمام، تلاش و کوشش بین المللی برای نجات خلیج گرگان نیاز داریم؛ ابتدا باید سهم ایران و سایر کشورها از آبگیری و آبدهی خزر مشخص شود.
تأکید می کنم ابتدا باید مناسبات بین المللی دریای خزر با تشکیل کمیته بین المللی حل و فصل شود. نمی توان از در مقابل تغییر اقلیم و اثرات آن بر دریای خزر و برداشت آب از آن و … در سطح بین الملل بی تفاوت بود.
ابتدا باید تلاش نماییم عمر دریای خزر را طولانی تر نماییم. مسائل اقتصادی مشرف به مسائل زیست محیطی است اگر امنیت برای دریای خزر به وجود بیاید می توانیم اطمینان حاصل نماییم آینده خلیج گرگان هم تضمین می شود. اما الان با مساله حل نشده در این خصوص مواجه هستیم.
*به طور مشخص چه مساله ای؟
حفظ محیط زیست و مباحث اقتصادی منطقه؛ در شرایط فعلی مسائل اقتصادی بر موضوعات محیط زیستی. بعنوان مثال در همین حاشیه خلیج گرگان مردم شهرستان های کمیشان، بندرگز و آق قلا احتیاج به آب آشامیدنی دارند؛ برای حل این نیاز سد می زنند تا آب آشامیدنی مردم تأمین کنند و محیط زیست را رها می کنند.
نگاه دولتمردان به خلیج گرگان باید تغییر کند؛ در شرایط فعلی نگاه دولتمردان به این خلیج اقتصادی می باشد و باید این نگاه تغییر کرده و مباحث محیط زیستی مورد توجه قرار گیرد. در واقع راهکار اصلی برای نجات خلیج گرگان این است که دولتمردان تناسبی بین مباحث اقتصادی و محیط زیستی خلیج گرگان ایجاد کنند.
منبع: پرشین رز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب