گزارش پرشین رز؛
وعده سلاجقه درباره ی سد پرحاشیه چمشیر
پرشین رز: در صورتیکه وزارت نیرو خبر از احتمال آبگیری سد چمشیر تا پایان آذر را داده است؛ رییس سازمان حفاظت محیط زیست می گوید، اجازه ایجاد سدی مشابه گتوند 2 را نمی دهیم.
به گزارش پرشین رز به نقل از مهر، سد «چم شیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد. سدی که وزارت نیرو آنرا حیات بخش برای شرق خوزستان می داند اما برخی کارشناسان و دوست داران محیط زیست آنرا زمینه ساز مرگ عروس زاگرس یا همان رودخانه زهره و خسارت سنگین برای خوزستان معرفی می کنند. رودخانه زهره در حقیقت رودخانه ای به طول ۴۷۵ کیلومتر که از دو رود «فهلیان» و «تنگ شیو» در شهرستان ممسنی استان فارس سرچشمه می گیرد و با عبور از گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد به سمت خوزستان و درنهایت خلیج فارس ادامه راه می دهد. ولی حالا دغدغه مندان محیط زیست درباره ی مرگ این عروس زیبای زاگرس هشدار داده اند و از عواقب جبران ناپذیر آبگیر سد چمشیر بر محیط زیست و حیات وحش می گویند.
سد چم شیر، بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است با دارا بودن مخزن ۲.۳ میلیارد مکعب، دریاچه ای به طول ۴۸ کیلومتر و وسعت ۵۱ کیلومتر مربع است قرار بود دی ماه امسال آبگیری شود ولی به سبب شائبه های فراوان در مورد عملکرد و عوارض احتمالی هنوز آبگیری نشده ولی بعضی می گویند شمارش معکوس برای آبگیری این سد پرحاشیه شروع شده است. هشدار درباره ی تکرار تراژدی گتوند ۲/ سدسازی نیازمند شفافیت است تعدادی از کارشناسان و متخصصان محیط زیست و آب معتقدند اگر چمشیر آبگیری شود، تراژدی گتوند ۲ تکرار می شود و به شدت مخالف آبگیری سد چمشیر هستند.
مهدی فصیحی هرندی پژوهشگر دیپلماسی آب در ارتباط با این مساله اظهار داشت: بررسی موردی سدها امری صحیح نیست و باید مساله بزرگ تری که سالهای سال در مورد آن بحث شده است را مورد برسی قرار داد. اما درمورد چم شیر مناقشه ای دارد که عده ای می گویند چاه های نفت در آن منطقه وجود دارد و شرایط مشابهی با گتوند دارد. بنظر می رسد باتوجه به عدم وجود اطلاعات و این که متأسفانه در پروژه های مهندسی سد به قدری عدم شفافیت وجود دارد که هر پروژه ای که اجرا می شود بدون آنکه اطلاعاتی به دست کارشناسان برسد آنها مجبور می شوند گمانه زنی هایی مبتنی بر شواهد علمی داشته باشند.
این پژوهشگر آب افزود: سد سازی همانند انتقال آب دریای خزر به سمنان است مباحث زیست محیطی آن مطرح نشد و پس آن این مساله که آیا انتقال یک متر مکعب آب اقتصادیست یا خیر سخنی به میان نیامد.
گتوند یکی از فاجعه بارترین سدهای ایران است
وی افزود: زمانی که سد ایجاد می شود، برای آن اهدافی نیز تعیین می شود؛ تامین آب آشامیدنی، کشاورزی و تولید برق بهر دلیلی هر یک از این دلیلهای محقق نمی گردد.
فصیحی در خاتمه افزود: زمانی که در چرخه طبیعی دست برده می شود طبعات جبران ناپذیری به بار می آورد، به عنوان مثال گتوند یکی از فاجعه بارترین سدهای ایران است که اگر روال های قبلی ادامه پیدا کند چم شیر تجربه باردیگر گتوند است، سوالی که وجود دارد اصلاً نیروگاه سد گتوند کار می کند یا خیر؟ اصلاً چرا نیروگاه گتوند فعالیت ندارد، آیا به جز شوری آب دلیلی دارد، چرا زمانی که پژوهشگری برای انجام تحقیقات به آن منطقه می رود تنها از محدوده خاصی امکان نمونه برداری وجود دارد؟ همگی سوالاتی است که باید به آنها پاسخ داده شود. زمانی که از اتفاقات گذشته درس نمی گیریم کنشگران به این سمت می روند که بطور قطع فسادی در این حوزه وجود دارد.
خطر ایجاد کانون های بزرگ ریزگرد
حسین آخانی عضو هیئت علمی دانشکده زیست شناسی دانشگاه تهران نیز دراین زمینه معتقد است: آبگیری سد موجب می شود جلوی سیلاب های رودخانه زهره گرفته شود و با این کار مانداب هایی که در اطراف هندیجان وجود دارد، آبی دریافت نمی کنند و به کانون های بزرگ ریزگرد تبدیل می شوند. موضوع دیگری که سازندگان سد به عنوان یک نکته مثبت از آن یاد می کنند
به گفته این پژوهشگر، گونه های درختی و درختچه ای در سازند گچساران به سختی رشد می کنند و فقط گونه های اندکی در آنجا دوام می آورند و هم اکنون حدود ۵۰۰ هکتار جنگل در بستر آن رودخانه زهره وجود دارد و با آبگیری سد این پوشش از بین خواهد رفت. آخانی همین طور اظهار داشت: وقتی سد آبیاری شود به سبب تجمع مواد آلی که در آنجا وجود دارد با انتشار متان مواجه می شویم که یک گاز گلخانه ای است. مزایای آبگیری سد از دید کارشناسان وزارت نیرو اما برخی در بخش وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای استان رویکرد موافق دارند. آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویر احمد اظهار داشت: تامین آب زمینهای کشاورزی پایین دست از با اهمیت ترین مزایای راه اندازی سد "چم شیر" در استان است که باتوجه به خشکسالی های پی در پی سالهای اخیر نیازی برای تحقق کشاورزی پایدار و بهبود وضعیت معیشتی بهره برداران است. وی اشاره کرد: تولید انرژی برقابی به میزان ۴۸۲ گیگاوات ساعت در سال از دیگر مزایای این سازه بزرگ آبی است که می تواند قسمتی از برق مورد نیاز استان کهگیلویه و بویراحمدی را تامین کند. بگفته مصلح، حدود ۱۲۵.۶ میلیون متر مکعب از آب سد چم شیر برای مصارف صنعت و کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد اختصاص دارد که تحقق این میزان آب، رونق تولید و اشتغال در این عرصه ها را بدنبال خواهد داشت.
وی اشاره کرد: پیش بینی راه اندازی طرح دهکده گردشگری پیرامون این سد که دارای ردیف بودجه ملی است نیز روزنه امید بخش دیگری برای رونق گردشگری و ایجاد تعداد پرشماری فرصت شغلی جدید بعد از بهره برداری از سد خواهد بود. نمایندگان مجلس: چم شیر اصلاً نباید آبگیری شود اما درباره ی این مساله برخی نمایندگان مجلس هم مخالفت دارند. سید کریم حسینی نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اعلان اینکه آبگیری سد چم شیر تکرار تراژدی تلخ سد گتوند در خوزستان است، اظهار داشت: این سد اصلاً نباید آبگیری شود. نمایندگان خوزستان مخالفت خودرا با آبگیری سد چم شیر به وزارت نیرو و همین طور افرادی که در دولت پیگیر این مساله هستند اعلام نموده اند و این سد اصلاً نباید آبگیری شود. وی با اعلان اینکه سد چم شیر در راه رودخانه زهره است، اضافه کرد: متأسفانه این سد تولید شده اما مخالفت نمایندگان خوزستان برای آبگیری سد همچنان پابرجا است برای اینکه این مخالفت بر طبق نظارت کارشناسان این حوزه است.
نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: بر طبق بررسی ها و نظارت کارشناسان، در بستر دریاچه این سد و مسیر رودخانه، لایه های نمکی وجود دارد و اگر سد آبگیری شود کیفیت آب رودخانه به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و شور خواهد شد. همین طور با آبگیری سد چم شیر فاجعه ای که درباب تجربه تلخ سد گتوند رخ داد باردیگر تکرار می شود. آبگیری سد چم شیر یک تهدید جدی برای محیط زیست حسینی عنوان کرد: آبگیری سد چم شیر یک تهدید جدی برای محیط زیست خوزستان خصوصاً جنوب شرق خوزستان و کاملاً غلط است. هم اکنون و قبل از آبگیری این سد در رودخانه زهره چشمه های آب شور وجود دارد که وضعیت این رودخانه را باتوجه به دبی آن، خاص کرده است و آبگیری چم شیر برای منطقه بسیار مشکل ساز خواهد شد. وی افزود: باتوجه به وضعیت مخزن سد چم شیر، آبگیری این سد منجر به انحلال نمک و آهک در آب شده و وضعیت کیفی آب به شدت کاهش پیدا خواهدنمود و بدین جهت سد اصلاً نباید آبگیری شود و آبگیری آن کاملاً نادرست و لطمه زننده است. ۸۰ هزار هکتار اراضی خوزستان از بین می روند نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اعلان اینکه افزایش انحلال نمک و آهک در آب منطقه یک بحران زیست محیطی جدی را ایجاد خواهد کرد، اظهار داشت: حدود ۸۰ هزار هکتار اراضی خوزستان تحت پوشش آب این سد خواهند بود و در صورت آبگیری آن و رهاسازی آب سد، بطور قطع شاهد از میان رفتن و شور شدن این اراضی خواهیم بود. حسینی عنوان کرد: تجربه راه اندازی سد گتوند در خوزستان یک تراژدی دردناک و تجربه ای بسیار تلخ است که موجب بروز مشکلات زیست محیطی فراوانی در استان شد و در صورتیکه مجدداً این تجربه تلخ با آبگیری سد چم شیر تکرار شود بطور قطع کشاورزی خوزستان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد و همین طور مسائل زیست محیطی فراوانی گریبانگیر استان می شود. چم شیر کامل تحت رصد سازمان حفاظت محیط زیست است درباره ی اقدامات و رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست به سراغ علی سلاجقه رییس سازمان حفاظت محیط زیست رفتیم. وی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی موضوع آبگیری سد چم شیر و گلایه دوستداران محیط زیست و دغدغه های مردم دراین زمینه گفت: این مساله تحت رصد سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. هفته گذشته به کهگیلویه و بویراحمد سفر کردم. این مسئله برایم مهمست و سازندهای منطقه را هم می شناسم.
وی ادامه داد: سازندهای گورپی، میشان، آقاجاری و گچساران همچون سازندهای زمین شناسی این منطقه است که به طور معمول املاح دارند و جنس سنگ به صورتی بوده که اگر به آن آب برسد یا انحلال به وجود می آورد و یا کیفیت آب سریع تغییر خواهدنمود. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: سد چم شیر خصوصاً دریاچه روی سازند گچساران تولید شده و طبق اطلاعات وزارت نیرو و مدیر آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد و افرادی که تخصص زمین شناسی دارند می گویند بهره برداری از سد مشکلی ندارد. به ملت هم قول می دهم که اجازه ایجاد گتوند ۲ را نخواهیم داد به ملت هم قول می دهم که اجازه ایجاد گتوند ۲ را نخواهیم داد. کاملاً مسئله سد چم شیر باید به لحاظ علمی و تخصصی بررسی شود. سلاجقه اشاره کرد: من به آنها گفته ام و به ملت هم قول می دهم که اجازه ایجاد گتوند ۲ را نخواهیم داد. کاملاً مسئله سد چم شیر باید به لحاظ علمی و تخصصی بررسی شود.
وی اشاره کرد: من به وزیر نیرو نامه زده ام که چاهک و گمانه ها را تصادفی در محل دریاچه و سد راه اندازی کنم و در حقیقت به نوع لایه لایه بررسی ها صورت بگیرد و به ما بگویند که جنس سنگ ها از چه است. همین طور معاون محیط زیست انسانی و گروههای تخصصی هم بررسی های لازم را انجام می دهند. رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: اگر مشخص شد که آبگیری مشکلی برای محیط زیست ندارد به هر حال سد در مرحله بهره برداری بوده و یک سرمایه کشور شمرده می شود پس عقل سلیم حکم می کند باتوجه به کم آبی و ایجاد دیواره سد، جلوی رودخانه، آبگیری شود. از طرفی اگر مطمئن شویم محیط زیست لطمه می بیند اجازه ایجاد گتوند ۲ را نمی دهیم. در وزارت نیرو برای آبگیری سد تاریخ تا پایان آذر را اعلام نموده بودند در وزارت نیرو برای آبگیری سد تا پایان آذر تاریخ اعلام نموده بودند ولی ما گفتم تا وقتی که راستی آزمایی نشود و داده ها توسط مجموعه دو طرف تأیید نشود اجازه آبگیری به سد را از طرف سازمان حفاظت محیط زیست نخواهیم داد. وی اعلام نمود: در وزارت نیرو برای آبگیری سد تا پایان آذر تاریخ اعلام نموده بودند ولی ما گفتم تا وقتی که راستی آزمایی نشود و داده ها توسط مجموعه دو طرف تأیید نشود اجازه آبگیری به سد را از طرف سازمان حفاظت محیط زیست نخواهیم داد. حتی سد تنگ سرخ هم در دولت قبل بهره برداری از آن مجوز داده شده است سلاجقه در پاسخ به این پرسش که مجوز اولیه آبگیری از سد را در محیط زیست چه کسی صاد کرده است اظهار داشت: ببینید این قضیه برمبنای ارزیابی ها مجوز داشته است. حتی سد تنگ سرخ هم در دولت قبل بهره برداری از آن مجوز داده شده و ارزیابی های محیط زیستی انجام گرفته است. وی بیان داشت: سرمایه ملی کشور در قالب ایجاد سد در چم شیر خوابیده و تبدیل به دیوار سد شده که این دیوار، سیستم هیدرولوژیکی را در منطقه به هم زده است. از طرفی بحث سازندهای زمین شناسی هم مطرح بوده و باید این را هم در نظر داشت در پایین دست سد و در فاصله ۳ کیلومتری از آن، چشمه هایی با آب شور باکیفیت نامناسب است. کارشناسان خودمان را به محل اعزام می کنیم رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: ما درحال پیگیری هستیم که اگر دریاچه سد مشکل دارد یا گنبد نمکی نهفته در منطقه باشد و یا هر علت دیگری مجوز آبگیری را نمی دهیم تا مبادا آب باکیفیت منطقه گرفتار لطمه هم بشود. وی اظهار داشت: ما کارشناسان خودمان را به محل اعزام می نماییم و مرتب نامه نگاری هم با وزیر نیرو داشته ایم. آنها چاهک آزمایشی می گذارند ما هم گفتیم راستی آزمایی می نماییم. از مردم بابت مطالبه گری شأن تشکر می کنم و به آنها قول می دهیم که طبق وظیفه دستگاهی و ملی عمل نماییم و تصمیم درستی اتخاذ شود. شوربختی در انتظار زهره؟ همزمان با نزدیک شدن به روزهای پایانی آذر بنظر می رسد اختلافات بر سر آبگیری سد چمشیر بیشتر شده است. وزارت نیرو اصرار به آبگیری سد دارد و حالا باید منتظر ماند و دید راستی آزمایی ها از نحوه عملکرد سد دقیقاً به چه صورت به انجام می رسد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب