به مناسب هفته ملی هوای پاك؛
بازی آلاینده ها با جسم و روح مردم
به گزارش پرشین رز، تنفس هوای پاک نه تنها در تهران بلکه در خیلی از کلانشهرهای کشور به آرزوی شهروندان تبدیل گشته است؛ در حالی پایتخت نشینان در این شرایط زندگی می کنند که تنفس انواع و اقسام آلاینده ها صدمه های گاها جبران ناپذیری را برای سلامت آنان به دنبال دارد.
به گزارش پرشین رز به نقل از ایسنا، امروز(۲۶ دی ماه) سومین روز هفته ی هوای پاک است که «هوای پاک، سلامت و بهداشت عمومی» نامگذاری شده است. از آغاز فصل پاییز که هوا رو به سرما می رود، آلودگی به هوای کلانشهرهایی همچون تهران، کرج و... هجوم می آورد و نفس کشیدن را برای مردم دشوار می کند.
طبق تعریف عرضه شده در قانون هوای پاک، آلودگی هوا عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده شامل آلاینده های جامد، مایع، گاز، پرتوهای یونساز و غیر یونساز، بو و صدا در هوای آزاد، به صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را بگونه ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بوم شناختی (اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیان آور است و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی شود ازاین رو ترکیبات و مواد مختلفی با حضور در جو می توانند بعنوان آلاینده هوا ذکر شوند.
دیو آلودگی هوا سال جاری از فروردین ماه خودش را نشان داد، بگونه ای که به دلیل خیزش گردوغبار آلاینده ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون در بعضی استان ها افزایش قابل توجهی یافت و حتی در تهران با رسیدن به عدد ۵۰۰ سبب تجربه شرایط خطرناک کیفیت هوا شد.
از ابتدای فصل پاییز هم شاهد روزهای خاکستری بسیاری در کلانشهرهایی چون تهران بوده ایم، به صورتی که در دو ماه اخیر ۲۶ روز شرایط وارونگی دما را با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تجربه کرده ایم این در حالیست که برف و باران هم در بعضی روزها نتوانستند هوای مطلوب را برای تهرانی ها به ارمغان بیاورند. همچون این روزها به ۲۱ دیماه میتوان اشاره نمود که با وجود بارش برف، کیفیت هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروههای حساس بود.
علاوه بر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در بعضی روزها هم دی اکسید گوگرد نفس کشیدن را برای تهرانی ها دشوار کرده بود. به قول محمدمهدی میرزائی قمی - مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران - از ۱۹ تا ۲۵ آذرماه بخصوص حد فاصل ۲۲ تا ۲۵ آذر غلظت آلاینده دی اکسیدگوگرد بخصوص در ساعات میانی روز بسیار فراتر از حد استاندارد قرار داشت البته تهران تنها کلانشهری نبود که با آلودگی شدید دما دست و پنجه نرم کرده است بلکه کلانشهرهای دیگری مانند اراک، اهواز و اصفهان هم با این مشکل دست به گریبان بوده اند.
بیشتر بخوانید: دوای درد آلودگی هوای تهران چیست؟
بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، مطالعات و رهنمودهای سازمان ها و نهادهای معتبر بین المللی نشان داده است برخی آلاینده ها با عنایت به میزان تولید و انتشار همینطور بر حسب میزان صدمه های مربوطه بعنوان آلاینده معیار معرفی شده اند که در بیشتر شهرهای مهم دنیا همواره مورد اندازه گیری و پایش قرار می گیرند. در شهر تهران هم بیشتر از دو دهه است که فرایند پایش کیفیت هوا صورت می گیرد و آلاینده های گازی منواکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ازن در کنار ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون در این بین قرار داشته است البته بیشتر از یک دهه هم است که آلاینده ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون مورد پایش قرار می گیرد.
آلاینده های هوای تهران
آلاینده های هوا از نظر منشأ و اثرات بهداشتی بسیار مختلف هستند و بررسی تمامی آنها عملا غیر ممکن است ازاین رو عمدتا گروهی از آلاینده های هوا به نام آلاینده های معیار شامل منواکسید کربن، ازن، ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد، با عنایت به اثرات بهداشتی و گستردگی منابع انتشار آنها در اندازه گیری های مداوم مورد سنجش قرار می گیرند. بعنوان نمونه ازن آلاینده ای ثانویه است که بر اثر واکنش شیمیایی ترکیبات آلی فرار و اکسیدهای نیتروژن درحضور نور خورشید تولید می شود.
ذرات معلق براثر انتشار مستقیم و یا واکنش های شیمیایی ایجاد می شوند. عمده ترین منابع انتشار این آلاینده شامل احتراق سوخت، خودرو ها و ماشین آلات دیزلی فاقد فیلتر دوده،، فرآیندهای صنعتی، کشاورزی و انتشار از اگزوز، لنت، لاستیک و... خودرو ها می شود.
دی اکسید نیتروژن بر اثر احتراق سوخت از وسایل نقلیه، واحدهای تولید برق، صنایع، بویلرها همینطور سوزاندن چوب تولید می شود.
منوکسید کربن ناشی از احتراق سوخت بخصوص در وسایل نقلیه موتوری فرسوده و فاقد فناوری حذف آلاینده ها است.
دی اکسید گوگرد هم به دلیل احتراق سوخت بخصوص سوخت هایی با گوگرد بالا، فرآیندهای تولید برق و صنایع و منابع طبیعی مانند آتشفشان تولید و منتشر می شود.
بیشتر بخوانید: از ذرات معلق تا ازن؛ هجوم آلاینده ها به شهروندان تهرانی
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان
مجموعه وسیعی از تحقیقات موجود به صورت قطعی نشان داده که قرارگیری در معرض آلودگی هوا به صورت کوتاه مدت از چندروز تا یک هفته و طولانی مدت از ماه ها تا سال ها می تواند تاثیرات جدی بر سلامتی داشته باشد. بار بیماری های در رابطه با آلودگی هوا قابل توجه و این معضل زیست محیطی سهم بالایی از مرگ ومیرهای ناشی از بیماری های مهم در سرتاسر جهان را به خود مختص کرده است.
آلاینده ازن سبب کاهش عملکرد ریه و افزایش علایم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری های ریوی، افزایش استفاده از دارو، مراجعات و پذیرش بیمارستانی، اورژانس و مرگ ومیر زودرس می شود.
مواجهه کوتاه مدت با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون می تواند منجر به تشدید علایم بیماری های قلبی ریوی و علایم تنفسی، افزایش احتیاج به استفاده از دارو و پذیرش بیمارستانی شود. مواجهه طولانی مدت عامل مرگ ومیر زودرس و تشدید بیماری های قلبی و ریوی است.
دی اکسید نیتروژن سبب تشدید بیماری های ریوی، افزایش مراجعات و پذیرش بیمارستانی، اورژانس و افزایش صدمه پذیری و استعداد مبتلا شدن به عفونت های ریوی می شود.
منوکسید کربن هم باعث کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها و اندام های مختلف بدن، تشدید بیماری های قلبی و درد قفسه سینه، افزایش مراجعات و پذیرش بیمارستانی می شود.
دی اکسید گوگرد هم تشدید آسم و افزایش علایم تنفسی، کمک به شکل گیری و تشدید علایم و اثرات بیماری های ریوی را به دنبال دارد.
تاثیر مخرب آلودگی هوا بر روح و روان
نکته حائز اهمیت اینست که آلودگی هوا تنها بر سلامت جسمانی افراد تأثیر نمی گذارد بلکه به روح و روان آنها هم صدمه می رساند. مهم ترین عارضه آلودگی هوا «استرس» است. استرس عامل تسریع کننده بیماری های جسمی و روانی است که سبب احساس درماندگی، ناکامی و کاهش رضایت از زندگی می شود.
طبق پژوهش های انجام شده، بیشترین علت بروز استرس ناشی از مشکلات ترافیکی و شلوغی، آلودگی صوتی در سطح شهر و آلودگی هواست. در این میان برخی آلاینده های گازی هم اثرات مخربی بر روحیه افراد می گذارند. به صورت مثال مونوکسید کربن - که بیشتر از نیمی از آلودگی های هوای شهر پرجمعیت به دلیل وجود این گاز و ناشی از احتراق ناقص سوخت موتور اتومبیل است - مرکز اعصاب را تحریک می کند و باعث افزایش سردردهای میگرنی و اختلالات بینایی و روحی و روانی می شود و اثرات بسزایی در سیستم اعصاب مرکزی دارد.
دی اکسید کربن هم که از مصرف سوخت فسیلی تولید می شود، اضطراب را تشدید می کند و بیماری های روحی را بشدت بالا می برد. آلاینده سرب هم بیشترین میزان صدمه روحی را بر روان افراد بوجود می آورد.
طبق پژوهش های انجام شده، علاوه بر اختلالاتی که در اثر آلودگی هوا بر روان انسان ها ایجاد می شود، درصورتیکه سرب در هوا افزایش یابد، کاهش کارآیی، افت عملکرد، افزایش استرس، کاهش شنوایی حسی و حرکتی، اختلالات عصب شنوایی و اختلالات یادگیری را به همراه دارد. در صورتیکه سرب به دلیل سوخت نامناسب تولید شود، باعث افزایش علایم اتیسم و بیش فعالی در کودکان و کاهش چشم گیر اعتماد به نفس و فراموشی و بروز رفتارهای غیرسازگارانه در بزرگسالان می شود.
به طور کلی آلودگی هوا باعث افزایش اضطراب، افزایش ورم مغز، کم خونی، کاهش دید، کاهش توان فکری افسردگی و استرس، تنش های عضلانی و روحی، اختلالات روان تنی و ذهنی، خشونت و پرخاشگری کاهش یادگیری و تمرکز می شود همینطور افزایش زودرنجی را به دنبال دارد. در این حالت فرد گرفتار خودبیمارانگاری می شود و احساس نوعی ترس در فرد شکل می گیرد و وسواس به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
همچنین آلودگی هوا سبب شیوع آلزایمر، دمانس (زوال عقل) و پارکینسون می شود. به صورت کلی به نظر می آید سیستم عصبی مرکزی در مقابل با آلودگی هوا صدمه پذیر می شود و بروز اختلالات روحی مانند افسردگی، اضطراب و... را به دنبال دارد.
آلودگی هوا بر شخصیت برخی افراد هم اثرگذار می باشد، به صورتی که افرادی که به انجام برخی فعالیت ها علاقه مند و برونگرا هستند، درونگرا می شوند.
افراد می توانند در زمان بروز آلودگی هوا به منظور بررسی اختلالات ایجاد بر روان و بهره گیری از روشهای فنی ساده برای مقابله با آلودگی هوا، در حد یک جلسه از مشاوره و روانشناس کمک بگیرند. همینطور بازی های فکری، حل جدول و دورهمی های دوستانه و خانوادگی می تواند بر کاهش تأثیر آلودگی هوا بر روان موثر باشد اما رانندگی و ورزش در هوای آزاد را کاهش دهند.
بیشتر بخوانید: تأثیر مخرب آلودگی هوا بر روح و روان
آلودگی هوا در آینده چه برسرمان می آورد؟
در برخی روزها آلودگی هوا آنقدر شرایط را دشوار می کند که دستگاههای ذی ربط بعنوان راهکار کوتاه مدت به فکر تعطیلی ادارات، مدارس و گاهی دانشگاه ها می افتند این در حالیست که تعطیلی ادارات شامل حال همه نمی گردد. بعنوان نمونه کارمندان برخی شرکت ها و ادارات خصوصی باید در محل کار در ایام خاکستری شهر هم حضور پیدا کنند. این مورد در بلندمدت سبب ابتلای افراد به بیماری های قبلی و ریوی می شود و در آینده بار مضاعف هزینه های ناشی از چنین بیماری هایی را به سیستم سلامت کشور شاهد خواهیم بود چونکه در دراز مدت صدمه هایشان نمود پیدا خواهد نمود.
به گفته کارشناسان مهم ترین راهکار برای پیشگیری و کاهش خسارات جانی و مالی به شهروندان و کشور، نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی است.
بیشتر بخوانید: شاه کلید «هوای پاک» چیست؟
به گزارش پرشین رز به نقل از ایسنا، کاهش استفاده از سوخت های فسیلی و اولویت دادن به سرمایه گذاری بر سوخت های پاک و بدون کربن سلامت، رفاه انسان و محیط زیست را زیاد می کند. دنیای با هوای پاک برای همه، دنیایی با سلامت بیشتر و عمر طولانی تر است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب